„The Guardian”: Venecuela —još jedna tragična greška američke istorije

Donald Tramp izgleda odlučan, da uđe u vojni sukob sa Venecuelom.

Rasporedio je ogroman vojni arsenal na Karibima i okolini i preduzeo niz provokativnih akcija duž venecuelanske obale, pravdajući to borbom protiv trgovine drogom u Sjedinjene Države.

Prema Savetu za spoljne odnose, to je najveća demonstracija američke vojne moći na zapadnoj hemisferi od invazije na Panamu 1989. godine, a uključuje nosač aviona, razarače, krstarice i brodove za specijalne operacije.

Iako je Tramp odbio da isključi mogućnost kopnene invazije, američka vojska se do sada fokusirala na presretanje brodova, pokušavajući da zatvori venecuelanski vazdušni prostor, a 10. decembra je zaplenila tanker sa naftom, piše američki profesor Ostin Sarat, za The Guardian.

Pravi razlozi za Trampove postupke ostaju nejasni. Možda želi da kazni diktatorskog predsednika Nikolasa Madura zbog dozvoljavanja masovne migracije Venecuelanaca u Sjedinjene Države ili pokušava da preuzme kontrolu nad ogromnim naftnim resursima zemlje.

Kakva god da je motivacija, sa ovim nošenjem oružja na Karibima, on se ponaša kao nasilnik, koji iskorišćava slabije protivnike, a Venecuela nije njegova jedina meta.

U intervjuu za Politiko, Tramp je nagovestio da je spreman da preduzme vojnu akciju u Meksiku i Kolumbiji kako bi zaustavio protok droge.

Njegova izjava o tome kako se nositi sa demonstrantima kod kuće sada izgleda opisuje njegov pristup spoljnoj politici na zapadnoj hemisferi: „Morate dominirati. Ako ne dominirate, gubite vreme.“

Videli smo ovaj scenario i ranije, i retko se dobro završava, kako za Sjedinjene Države, tako i za njihove južne susede. Vreme je da Kongres deluje i spreči predsednika da Ameriku dublje uvuče u južnoameričku močvaru, piše Sarat.

Takođe je vreme da Organizacija američkih država (OAS) prekine ćutanje i osudi postupke Trampove administracije. Kao što je Međunarodna federacija za ljudska prava s pravom upozorila: „Erozija demokratskog sistema i kršenje ljudskih prava… u Venecueli… ne ovlašćuju nijednu zemlju da interveniše kao što to čine Sjedinjene Države… Ovo krši osnovno pravo na kojem počiva arhitektura svetskog poretka, a to je samoopredeljenje naroda.“

Jasno je da poštovanje ovog principa nije vodeći princip spoljne politike ove administracije, što se može videti na primerima stava prema Palestincima ili prihvatanja ruskih teritorijalnih pretenzija u Ukrajini.

Nedavno objavljena Strategija nacionalne bezbednosti SAD navodi, jezikom koji podseća na 19. vek, da je „veliki uticaj većih, bogatijih i moćnijih nacija bezvremenska istina međunarodnih odnosa“.

Dokument zagovara viziju sveta u kojem jače sile priznaju i poštuju međusobne sfere uticaja, što bi uključivalo poštovanje napora drugih sila da se mešaju u poslove slabijih država unutar njihove sfere.

Ova ideja datira iz šestog veka pre nove ere, kada su, kako tvrdi profesor Endru Latam, „Rim i Kartagina zaključili sporazum, kojim se rimskim brodovima zabranjuje plovidba u blizini kartaginskih voda i kartaginskim snagama da napadaju gradove prijateljske prema Rimu.“

Tramp očigledno želi da uspostavi američku dominaciju na zapadnoj hemisferi, što potvrđuje i sama strategija: „Sjedinjene Države moraju biti dominantne na zapadnoj hemisferi kao uslov, naše bezbednosti i prosperiteta.“

Ovo je jasan korak unazad od liberalnog međunarodnog poretka koji je bio stub odnosa od pada Sovjetskog Saveza. Trampovi prethodnici iz 19. i početka 20. veka, Vilijam Mekkinli i Teodor Ruzvelt, bili bi ponosni.

Mekkinli je uveo eru američkog imperijalizma, a Ruzvelt je takozvanu „barutnu diplomatiju“ – otvoreno prikazivanje vojne moći radi zastrašivanja drugih nacija – učinio centralnim alatom američke spoljne politike.

Primeri uključuju slanje ratnog broda da bi se sprečila kolumbijska intervencija u Panami 1903. godine, okupaciju meksičke luke Verakruz 1914. godine i više od 20 pomorskih intervencija u Centralnoj i Južnoj Americi u prvoj polovini 20. veka. Tokom Hladnog rata, Sjedinjene Države su redovno koristile tajne operacije i vojnu silu kako bi potkopale prosovjetske vlade, kao u Gvatemali 1954. i Čileu početkom 1970-ih.

Rezultati takve politike bili su katastrofalni. Oružana diplomatija i pokušaji promene režima podstakli su antiameričko raspoloženje širom regiona i izložili Sjedinjene Države optužbama za licemerje.

Studije su pokazale da su operacije CIA-e nanele ogromnu štetu ekonomijama i političkim i društvenim sistemima ciljanih zemalja, ostavljajući ih manje slobodnim i prosperitetnim. Intervencija u Gvatemali, gde je demokratski izabrani predsednik svrgnut, gurnula je zemlju u dug i krvav građanski rat, dok su napori SAD da potkopaju Salvadora Aljendea u Čileu destabilizovali ekonomiju zemlje.

Sarat se plaši da su Sjedinjene Države ponovo na istom putu. Ako se ne kontrolišu, predsednikovi potezi u Južnoj Americi učiniće Sjedinjene Države manje bezbednim, a ceo region nestabilnijim.

Politika