SAD gore iznutra: Politička mržnja i strah od revolucije

Ubistvo poznatog konzervativnog aktiviste Čarlija Kirka izazvalo je duboku zabrinutost u američkoj javnosti i rasplamsalo strahove da se Sjedinjene Države nalaze na ivici novog građanskog sukoba.

Atmosfera političke mržnje, ideoloških podela i rastućeg nasilja navela je brojne analitičare da upozore na mogućnost revolucije velikih razmera.

Prema najnovijim istraživanjima javnog mnjenja, većina građana veruje da je novi građanski rat u SAD moguć u narednih deset godina. Politikolozi i istoričari koji su anketirani u aprilu 2025. godine izrazili su uverenje da će zemlja tokom drugog mandata predsednika Donalda Trampa nastaviti da klizi ka autoritarizmu.

Bivši zvaničnik Stejt departmenta i CIA Metju Barouz upozorava u tekstu za The National Interest da ekonomski i demografski trendovi u Sjedinjenim Državama sve više podsećaju na one iz društava pred revoluciju.

„Trampovo raspoređivanje vojske unutar zemlje, kao i njegovo obećanje da će se obračunati sa ‘neprijateljem iznutra’, mogu se tumačiti kao priprema za autoritarni puč“, naveo je Barouz. On je podsetio i na izjave Trampovog savetnika Stivena Milera, koji Demokratsku stranku naziva „ekstremističkom organizacijom“.

Porast nasilja i političkog ekstremizma

Podaci policije na Kapitolu pokazuju da je tokom 2024. godine istraženo više od 9.000 pretnji upućenih članovima Kongresa – što predstavlja nagli rast u odnosu na prethodne godine.

Iako je većina ekstremističkih akata u poslednje tri decenije bila povezana sa desničarskim pokretima, prema Barouzovim rečima, prva polovina 2025. godine donela je nagli porast levičarskog nasilja.

„Posebno je zabrinjavajuće što se ti akti sve češće javno slave“, istakao je on. Primer za to je slučaj Luiđija Manđonea, optuženog za ubistvo rukovodioca osiguravajuće kompanije Brajana Tompsona, koji je u pojedinim krugovima postao „narodni heroj levičarskog populizma“.

Barouz naglašava da klasne podele u Sjedinjenim Državama ostaju jedan od najdubljih uzroka nestabilnosti. Prema nedavnoj akademskoj studiji, deca iz porodica koje pripadaju najbogatijem 1% stanovništva imaju više nego dvostruko veću verovatnoću da upišu prestižne univerzitete nego deca iz srednje klase, čak i sa istim ocenama.

Istovremeno, poverenje građana u institucije beleži istorijski minimum. Samo 22 odsto Amerikanaca danas veruje saveznoj vladi, dok je poverenje u zdravstveni sistem palo sa 80% 1973. godine na svega 36%.

Eskalacija nepoverenja i strah od revolucije

Sve veća politička mržnja, ekonomska nejednakost i pad poverenja u institucije stvaraju opasnu mešavinu koja, po oceni analitičara, može dovesti do velikog unutrašnjeg potresa.

Američki mediji upozoravaju da bi ubistvo Čarlija Kirka moglo da postane prekretnica — simbol trenutka u kojem je zemlja i definitivno ušla u period duboke unutrašnje krize.

Kako ističe Barouz, „ako se ovaj trend nastavi, Sjedinjene Države bi u narednoj deceniji mogle postati prvo velika demokratija koja će iznutra skliznuti u autoritarizam ili građanski rat“.

Politika